Om het risico op verslaving te verminderen en kwetsbare consumenten te beschermen, hebben veel landen besloten om reclame voor gokken te beperken of te verbieden. In België is de sector onlangs ook onderworpen aan grote beperkingen. De eerste hiervan is van toepassing vanaf 1 juni 2023. Vanaf 2025 zullen deze beperkingen ook gelden voor sponsoring van sportclubs. Is het reclameverbod echt effectief in het kanaliseren van gokverslaving? Zorgt het echt voor meer bewustzijn?
Het eerste doel van het reclameverbod is om de risico’s van verslaving aan gokken te voorkomen. Dit vooral bij jongeren en mensen die al kwetsbaar zijn vanwege sociale, psychologische of financiële problemen. Door de blootstelling aan reclame te beperken, hopen de autoriteiten overmatig gokken te ontmoedigen bij de meest gevoelige personen.
Ons brein houdt niet van nee!
Er is een groot aantal onderzoeken uitgevoerd naar dit onderwerp. Het verbod roept weerstand op. Dit is een aantrekkelijke factor, vooral voor jongeren. Het overtreden van het verbodene is verleidelijk. Dit komt omdat onze hersenen niet van ontkenning houden en omdat het een bron van voldoening is. Dat is dopamine. Het idee dat het overtreden van een verbod een bron van plezier kan zijn, is niet nieuw. Dit geldt ook voor drugs, in het bijzonder cannabis. Landen die het strafrecht hebben afgeschaft, hebben het aantal consumenten zien dalen.
Sancties zijn een stimulans voor gokken
De voordelen/risicoverhouding van een verbod op alle vormen van reclame valt duidelijk uit in het voordeel van gokverslaving. Waarom? Omdat pathologisch gokken een ziekte is, geen zwakte of gebrek aan wilskracht. Net zoals drugsverslaafden hun shot nodig hebben, moeten dwangmatige gokkers spelen. Het is van levensbelang. Een verslaafd brein wordt niet graag beroofd. De gefrustreerde gokverslaafde zal daarom blijven spelen, of zelfs meer gaan spelen. Door te verbieden, bereiken we het tegenovergestelde van het gewenste resultaat. De wet werkt in de tegenovergestelde richting van het afschrikkend effect, omdat het de facto een stimulans op zichzelf is. Een repressief wettelijk kader produceert dus spelers.
Bewustzijn en zelfregulering
De strategie van het reclameverbod is daarom gedoemd te mislukken. Het verwijderen van alle vormen van reclame produceert gokkers en verschuift bovendien het verslavingsprobleem naar het illegale circuit. Dit is een ongereguleerd aanbod, terwijl reclame gokkers in een legaal circuit zou houden dat verantwoord gokken en passende bescherming bevordert. Preventie is de beste manier om te voorkomen dat een gokker op een dag een pathologische gokker wordt. De gokkers van vandaag hebben ook tal van matigings- en zelfreguleringsinstrumenten tot hun beschikking. Hieronder vallen evaluatietests, uitgavenlimieten en pauzemechanismen.
De conclusie is overduidelijk. We moeten ons richten op bewustmaking en mensen aanmoedigen hun verantwoordelijkheid te nemen. Dit door een veilige, gecontroleerde en gereguleerde omgeving te handhaven om ervoor te zorgen dat gokken een vorm van entertainment blijft voor iedereen.