Roberto Martinez’s Portugal is niet Roberto Martinez’s België

Onder Roberto Martinez hebben de nationale teams van België en Portugal verschillende speelstijlen ontwikkeld. Deze vergelijking benadrukt de verschillen tussen de twee benaderingen van de Spaanse tacticus, beïnvloed door de kenmerken van de spelers en de nationale context.

Van 2016 tot 2022 was Roberto Martinez de coach van de Rode Duivels. De Spanjaard drukte al snel zijn stempel op de Belgische nationale ploeg. Zijn kenmerkende speelstijl hielp de Belgen aan de derde plaats op het WK 2018. Na een onsuccesvol WK 2022 verliet Martinez de Belgische bank om die van Portugal te versterken. Zijn benadering van de Seleçao is echter niet identiek aan die van België.

Offensief versus pragmatisch

Het België van Martinez werd gekenmerkt door een aanvallende, vrije speelstijl. Deze stijl was gebaseerd op veel balbezit, met snelle bewegingen in de aanval als een ander belangrijk kenmerk. Spelers als Kevin De Bruyne, Eden Hazard en Romelu Lukaku speelden een centrale rol in dit systeem. Ze creëerden kansen met hun individuele talent en visie. Het team probeerde constant het spel te controleren en dicteerde het tempo van de wedstrijd met korte, precieze passes. Deze aanpak stelde België in staat om de druk op hun tegenstanders te houden en hen te dwingen om continu te verdedigen, met het risico om in een karikatuur van het spel te vervallen.

Daarentegen hanteerde Portugal onder Martinez een meer pragmatische speelstijl, gericht op defensieve soliditeit en snelle tegenaanvallen. De snelheid en het afwerkingsvermogen van spelers als Cristiano Ronaldo en João Félix worden gebruikt om tegenstanders af te straffen. Dankzij deze aanpak kan Portugal solide blijven verdedigen en tegelijkertijd heel gevaarlijk zijn in de aanvalsopbouw. De meer behoudende speelstijl van Portugal is gebaseerd op het vermogen om druk te absorberen en de ruimte te benutten die tegenstanders achterlaten bij de tegenaanval. Deze strategie hielp Portugal om de kwartfinales van Euro 2024 te bereiken.

3-4-3 versus 4-3-3

Martinez gebruikte vaak 3-4-3 of 3-5-2 opstellingen met België. Deze opstellingen stelden het team in staat om een solide verdediging te hebben en tegelijkertijd een groot aantal aanvallende spelers op te stellen. Snelle omschakelingen na het terugwinnen van de bal waren ook een belangrijk kenmerk van het Belgische spel, hoewel niet de kern ervan. Deze overgangen maakten gebruik van de snelheid en creativiteit van spelers als Eden Hazard, waardoor het team snel van de verdediging naar de aanval kon gaan. België gebruikte ook hoge druk om de bal snel terug te winnen en druk uit te oefenen op de tegenstander.

Met Portugal koos Martinez vaak voor formaties als 4-3-3 of 4-2-3-1, met een goede balans tussen aanval en verdediging. Deze opstellingen bieden een grotere defensieve soliditeit terwijl de spitsen zich kunnen uitdrukken. Portugal probeert het spel te controleren door balbezit en bouwt hun aanvallen geduldig op. Middenvelders als Bruno Fernandes en Bernardo Silva spelen een cruciale rol in deze fase van het spel en orkestreren aanvallen vanaf het middenveld.

Gebruik van de vleugels

In België speelden de flanken een essentiële rol in het systeem van Martinez. Ze zorgden voor breedte en waren vaak betrokken bij aanvallende fases, zij het in een ondersteunende rol. De zuivere spitsen waren de grootste kansmakers van de Diables.

Martinez’ Portugal maakte ook veel gebruik van de vleugels, maar in een andere rol. Vleugelspelers en full-backs zijn vaak betrokken bij aanvallende fases om het strafschopgebied van de tegenstander binnen te dringen. Door gebruik te maken van de ruimte die de tegenstander laat bij de tegenaanval, kunnen snelle spelers als Rafael Leão en Diogo Jota het verschil maken in de omschakeling door als echte aanvallers te spelen, iets wat België minder deed.